اخیرا تحقيقى تحت عنوان ”مسلمانان چه پوششی را برای زنان می‌پسندند؟“ از طرف مرکز مطالعات جمعیتی دانشگاه ميشيگان انجام شده است.
در گزارش آمده است: پوشش سر، در منظر عموم، یکی از نشانه‌های مهم هویت اسلامی در اکثر کشورهای مسلمان جهان است، اما تفاوت زیادی میان این طیف گسترده زنان وجود دارد که برخی از این انواع پوشش کاملا اجباری هستند.

تحقيق انجام شده از طرف مرکزمطالعات جمعیتی دانشگاه میشیگان، مبتنی بر ارزیابی هدایت شده توسط این دانشگاه بین سال‌های ۲۰۱۱ تا ۲۰۱۳ در هفت کشوری که دارای اکثریت مسلمان بودند، نشان داد که تفاوت فکری پوشش زنان در این مناطق تا چه حد گسترده است..

محققان در هر کشور در حالی که تصاویر زیر را نشان می‌داند از پاسخ دهندگان پرسیدند که ”کدام یک از این زنان پوشش بهتری برای حضور در منظر عموم را دارند؟”

در گزارش اصلی، مولفین مطالعه توضیح می‌دهند که سبک شماره یک، رسم افغانستان؛ سبک حجاب شماره دو در میان کشورهای محافظه کار و بنیادگرای حوزه خلیج فارس و عربستان سعودی رایج است؛ سبک حجاب شماره ۳ به شکل زیادی توسط شیعیان ایران، عراق و لبنان مورد استفاده است؛ سبک شماره ۴ و ۵ بیشنر برای زنان مسلمان مدرن در عراق و ترکیه مناسب بوده و سبک شماره شش برای زنان سکولار در این نواحی مقتضی است.

سبک چهارم، که حجابی سفید رنگ بوده و تمام موها، گوش‌ها و گردن را می‌پوشاند، به صورت میانگین بیشترین خواهان را در این مناطق دارد، در حالی که پوشش ناکامل مانند شماره شش تنها میان لبنانی‌های نسبتا لیبرال پذیرفته شد.
مولفین این گزارش همچنین از شرکت‌ کنندگان پرسیدند آیا زنان می‌توانند خودشان یکی را انتخاب کنند؟ و اکثر مردم در دو کشور تونس و ترکیه گفتند که بله می‌توانند خودشان انتخاب کنند؟

* * * * *

اشکال اساسی این تحقیق این است که یک همه پرسی در مورد موضوعی صورت میگیرد که پیدایش وانتخابش در یک شرایط غیر دموکراتیک و غیر آزاد در هر گوشه دنیا که باشد صورت میگیرد. مثل این است که از تعدادی زندانی در جائی بپرسند که کدام یک از زندانها بهتر است! اشکال دوم این است که معلوم نیست که این پرسش شوندگان چه موقعیتی در جامعه دارند و کیستند؟

انتخاب حجاب در هر جا و توسط هر زنی، انتخاب آزادانه وی نیست. ظاهر قضیه این را نشان میدهد که زنان خود حجاب را انتخاب میکنند و حتى بعضى از زنان این ادعا را مى کنند که با اختيار خود حجاب را بعنوان پوشش برگزيده اند، اما واقعیت امر این استکه هیج زنی این انتخاب را اگر ترس و تاثیر از مولفه هاى مثل زور، دین و اجبار از طریق سنتهای مردسالار نباشد، بر نمى گزيند. این انتخاب در شرایطی صورت میگیرد که زنجیر ها و رشته های تنیده شده به سنتها، قوانین و خرافات مردسالار دینی و سنتی به پای زنان پیچیده است.

نکته جالبی که در این گزارش آمده است و در عکسها هم دیده میشود تفاوت آزادی و اختیار زنان را در مناطق مختلف نسبت به چگونگی قدرت اختیارشان نشان میدهد. در جائی برقه است و در جای ديگر پوششی سفید و سبکتر. همه اینها نشان دهنده این است که مولفه هائی مثل دین و قوانین ضد زن و سنتها تا چقدر روى انتخاب زنان در اين مناطق تاثير و این انتخاب را برای آنان محدود میکنند.

در عکسی که انتخاب پوشش زنان را در ایران نشان میدهد انتخاب روی همان حجاب اجباری حکومت اسلامی میچرخد، زیرا تخطی از قبول این پوشش در ایران جرم و "نه“ به قانون حجاب است. جوابی که زنان در تونس و ترکیه میدهند که خود میتوانند تا حدودی انتخاب کنند خود گویای این است که نبود و متفاوت بودن اجبار و فشار قوانین دینی ضد زن و فرهنگش تا چه حد دست زن رادر انتخاب پوشش آزاد میگذارد. انتخاب حجاب برای هر زنی و در هر کجائی جز اجبار چیزی دگر نیست!

از طرفی دیگر تهیه و تبلیغ چنین گزارشاتی فقط آب به آسیاب اسلام سیاسی ریختن نیست که پرچمش حجاب اسلامی است. این گزارشات سعی در تثبیت حجاب اسلامی و اسلامی نشان دادن جامعه در این کشورها است! استفاده از ترم کشورهای اسلامی یک خطای عمدی و محض و پشت پا گذاشتن به مبارزات، خواستها و تمایلات ضد مذهبی، مدرن و سکولار مردم برای یک جامعه برابر و آزاد در این کشورها است. اینها همان بوق و کرناهائی است که سالهاست در خاورميانه سعی در حمایت و نگهداشتن دیکتاتورهای اسلامی دارد.

در انتها با آوردن یک نقل قول زیبا و بسیار گویا در باب حجاب از محمد رضا چور شجری ( سیامک مهر) وبلاگ نویس زندانی در" ندامتگاه مرکزی کرج" به نوشته ام خاتمه و فهم نظرم را در این نوشته شفافترمیکنم:

" حجاب اجباری اگر حتی بصورت نخی به نازکی مو بر سر زنان خودنمائی کند، نماد و نشان، سمبل و مظهر و تجلی بی حقوقی در تمامی حوزه ها و عرصه ها و زمینه های خصوصی و عمومی و زیست اجتماعی انسان اعم از زن و مرد است. پذیرفتن حجاب اسلامی در معنی و مفهوم وگوهر خود به منزله پذیرفتن تفکیک جنسیتی و جنسی در کلیه روابط و مناسبات اجتماعی و به تبع آن پذیرفتن نابرابری و تبعیض حقوقی در همه زمینه هاست." *

درج در نشريه زن و آزاد شماره ٢٩