زن آزاد: اهميت هشت مارس، براى كل زنان در ایران چیست؟

شهلا دانشفر: ایران تحت حاکمیت یک رژیم تمام عیار آپارتاید جنسی است. ستم کشی بر زن هویت حکومت است و قوانین ارتجاعی اسلامی به این ستم کشی رسمیت داده است. در برابر چنین حکومتی ما شاهد یک جنگ هر روزه بین مردم و حکومت اسلامی هستیم. جنگی که در همان ٨ مارس ٥٧ شیپورش به صدا در آمد و هزاران زن و مردم معترض در برابر فرمان خمینی مبنی بر اجباری شدن حجاب، به خیابانها ریختند و شعار آزادی و برابری را سر دادند. حال روزی وجود دارد جهانی که روز زن است و اساسا روز اعتراض و مبارزه و آزادیخواهی و برابری طلبی است. یک نقطه قدرت و اهمیت این روز جهانی بودنش میگیرد و چه فرصتی بهتر از هشت مارس برای اینکه زنان، مردان و کل جامعه اعتراض خود را به این توحش و نابرابری اعلام دارند. خصوصا امروز که جامعه در انفجار و اعتراض است، گرامیداشت این روز به لحاظ سیاسی مهم است و به ما فرصت میدهد که در پیوند با تمام جهانیان، صدای اعتراض خود را جهانی کنیم.

زن آزاد: چرا یك روز جهانی اينچنين جايگاهى برای برجسته كردن مسائل و مشكلات زنان در ایران پيدا کرده است. مگر روز ایرانی برای طرح چنین موضوعاتى كم است؟

شهلا دانشفر: ٨ مارس یک روز جهانی است و انتظار این است که در تمام کشورهای جهان از این فرصت استفاده کرد و صدای اعتراض خود را علیه تبعیض علیه زن بلند کرد. در ایران طبعا گرامیداشت چنین روزی همواره یک عرصه نبرد جنبش رهایی زن بوده است و اینکه هشت مارس، روز جهانی زن چنین جای برجسته ای پیدا کرده خود یک دستاورد این جنبش و کل جامعه است. دلیلش نیز به روشنی به خاطر فشار رادیکالیسم و چپ در جامعه است. در برابر این روز و عقب زدن چپ، آلترناتیو تراشی های بسیاری هم از سوی رژیم و هم از سوی اپوزسیون راست اعم از سلطنت طلبان و نیروهای ملی اسلامی صورت گرفت.

جمهوری اسلامی که تجربه ٨ مارس با شکوه ٥٧ را داشت، تلاش کرد روز دیگری را به عنوان روز زن، تعیین کند و روز تولد فاطمه زهرا را بعنوان روز اسلامی زن برگزید. حتی آمدند و هفته ای را به نام هفته زن اعلام کردند، اما هیچ یک از این تلاشها حاصلی نداشت. مسخره تر اینکه اصلاحگرانان درون حکومت آمدند و روز ٢٢ خردادی را علم کردند که فقط خودشان ماندند و حوضشان. از سوی دیگر، سلطنت طلبان هم تکاپوهایی کردند که در رقابت با روز ٨ مارس که روز جهانی زن است، روز ١٧ دی، را روز زن در ایران جا بیندازد. اما کار به جایی رسید که حتی فرح پهلوی هم ناگزیر به شادباش هشت مارس شد و زهرا رهنور هم به مناسبت هشت مارس آش نذری!! پخت. این مثالها بخوبی جایگاه چپ در جنبش رهایی زن و هشت مارس روز جهانی زن در ایران را نشان میدهد.

زن آزاد: مسائل و مشكلات ویژه زنان در ایران کدامند، از نظر شما روی كدام مشكلات بيشتر باید انگشت گذاشت؟

شهلا دانشفر: مشکل پایه ای زنان و مردم در ایران خود جمهوری اسلامی و قوانین ارتجاعی اسلامی آنست. قوانین اسلامی به ستمکشی زن در جامعه رسمیت داده است. حجاب هویت و پرچم این رژیم است که با آن همواره زنان و کل جامعه را مورد سرکوب و تعرض قرار داده است. همچنین تلاش رژیم برای جداسازی جنسیتی در گستره جامعه از جمله مدارس، دانشگاهها، محیط های کار، اماکن عمومی، ورزش، رشته های تحصیلی، کتب درسی، همه بخشی از همین تهاجم سازمانیافته به زندگی و معیشت زنان در جامعه در طول حاکمیت یک رژیم آپارتاید جنسی در ایران است. در پرتو آن زنان در ایران از پایه ای ترین حقوق مدنی و اجتماعی خود مثل حق طلاق، نگهداری از کودک و غیره و غیره محروم شده اند. در عرصه اقتصاد و اشتغال نیز زنان زیر بیشترین فشار و تعدی قرار دارند. در این حکومت ستم بر زن از همان کودکی و زمان رسیدن کودک به سن تکلیف ( ٨ سال ) شروع میشود. از جمله سن ازدواج برای دختران در ایران رسما سیزده سال است و حتی ازدواج دختران زیر این سن با تشخیص مراجع ذی صلاح بلامانع است و این رسما قانون تجاوز به کودک است. همچنین صیغه ( فحشای اسلامی) و تعدد زوجات در جمهوری اسلامی قانون است. دستگاه قضایی و ماشین سرکوب و جنایت حکومت هم در خدمت برپا کردن این آپارتاید جنسی قرار داشته و پاسدار این قوانین است. اینها همه مشکلات ویژه زنان در ایران و در عین حال عرصه نبرد هر روزه زنان با جمهوری اسلامی است. طبعا یک شرط مهم رهایی زن در ایران سرنگونی رژیم اسلامی است، یک شرط مهم رهایی زن در ایران جدایی مذهب از دولت و کوتاه شدن دست آن از سر جامعه است. در عین حال همین امروز میتوان با خواستهای فوری ای جلو آمد و آنها را پرچم مبارزات خود قرار داد. خواستهایی چون لغو حجاب اجباری و ممنوعیت حجاب کودکان، لغو هر نوع جدا سازی جنسیتی در محیط کار، تحصیل، ورزش، تفریح و در اماکن عمومی و در کل جامعه، لغو کلیه قوانینی که حقوق مدنی زنان را نقض میکند، برخورداری زن و مرد از حق برابر و بدون قید و شرط طلاق، لغو صیغه و تعدد زوجات، برابری زن و مرد در زمینه اقتصادی و اشتغال و شمول یکسان آنان از قوانین کار و بیمه های اجتماعی، برسیمیت شناسی حق زنان برای شرکت زنان در همه رشته های ورزشی و حضور در استادیومهای ورزشی، انحلال کلیه نیروها و نهادهای پلیسی و سرکوبگر نظیر گشتهای ارشاد و امر به معروف و نهی از منکر و غیره و نیز لغو فوری طرحهای ارتجاعیی چون لغو طرحهای محرم سازی مدارس و وابسته کردن آنان به حوزه های علمیه، قانون ازدواج با دختر خوانده و طرح "جامع جمعیت و تعالی خانواده" از جمله خواستهای فوری است که همین امروز نیز از موضوعات داغ اعتراض و مبارزه در میان فعالین جنبش رهایی زن در ایران است و حول آنها اعتراضات و طومارهای اعتراضی جمع شده است. اینها همه میتواند رئوس قطعنامه های ما برای طرح خواستهای فوری مان در هشت مارس امسال باشد .

زن آزاد: اگر همه اين واقعيت را قبول داشته باشيم که مسبب و بانی همه نابرابری ها علیه زنان در ايران، حكومت اسلامی است، آیا مبارزه برای تغییر این قوانین تا زمانی كه این حكومت در قدرت است متصور است؟

شهلا دانشفر: ممکن بودن و متصور بودن آن بستگی به نیروی اعتراض و مبارزه ما دارد. یک نمونه حجاب نشان میدهد که هم متصور است و هم میشود این کار را کرد. اینها تمام نیرویشان را بسیج کردند. به قول خودشان ٢٦ نیرو و کل بساط نیروی انتظامی شان را بسیج کردند، انواع و اقسام طرحها را به اجرا گذاشتند و این هم آخر و عاقبتشان است و عملا از حجاب که پرچم این حکومت است چیزی بر جای نمانده است. جامعه باید از خود دفاع کند. نمیتوان نشست و تسلیم تهاجمات هر روزه رژیم اسلامی شد. جنگ هر روزه زنان و کل جامعه علیه قوانین ارتجاعی اسلامی و تبعیض علیه زن، در طول سی و چند سال حاکمیت این رژیم، نه تنها جنگ برای بقا بلکه جدال برای جامعه ای بهتر است. در جریان همین جدال و کشاکش زنان و مردم معترض توانسته اند، طرحها و قوانینی را عقب بزنند و بایگانی کنند. نتیجه همین جدال است که امروز ما از وجود یک جنبش قوی رهایی زن در ایران صحبت میکنیم. جنبشی که چپ است. رادیکال است. سکولار و انسانی است. جنبشی که جهانی فکر میکند و تصویرش پیشروی های جهان امروز است و از همین رو من این جنبش را، جنبش نوین رهایی زن میخوانم. به اعتقاد من هر قدم از عقب نشینی ای که در دفاع از حقوق زن، بتوانیم به این رژیم تحمیل کنیم، قدمی در تضعیف حکومت اسلامی است. در هر حال در جمهوری اسلامی بحث از تغییر قوانین فراتر است. بحث بر سر عقب زدن قوانین و تحمیل خواستهای خودمان با قدرت اعتراض و مبارزه است.
 

زن آزاد: آيا مبارزه برای حقوق زن امری زنانه است؟

شهلا دانشفر: همانطور که اشاره کردم ایستادن در مقابل آپارتاید جنسی رژیم اسلامی و جنگ هر روزه با تعرضات این رژیم جنبشی سیاسی و یک عرصه مهم به چالش کشیدن رژیم اسلامی و فاکتوری مهم در تغییر توازن قوا و تحولات سیاسی جامعه است. از همین رو پیشروی های این جنبش، پیشروی کل جامعه است و مستقیما در زندگی و فضای سیاسی جامعه تاثیر میگذارد. به این ترتیب مبارزه برای حقوق زن نمیتواند امری صرفا زنانه باشد و هیچگاه هم چنین نبوده است. خصوصا در ایران مردم در تجربه زندگی هر روزه خود این را دریافته اند، که در پرتو تعرض به زن و آپارتاید جنسی، چه تعرض وسیعی به کل جامعه و زندگی و معیشت توده مردم شده است. از همین رو مبارزه علیه تبعیض علیه زن، امر کل جامعه است.

زن آزاد: زنان در ايران چطور می توانند در دل همین اوضاع برای حقوق برابر مبارزه كنند؟

شهلا دانشفر: به راه انداختن کارزار های مبارزاتی علیه تعرضات هر روزه رژیم اسلامی و قوانینش، دامن زن به جنبشی مطالباتی و گردآمدن حول خواستهای فوری ای که همین امروز موضوعات اعتراض زنان در جامعه است و در سئوال قبل به رئوسی از آن اشاره کردم، ایجاد نهادها و تشکلهایی در دفاع از حقوق زن، استفاده از مدیای اجتماعی و درست کردن گروههای اعتراضی فیس بوکی بر سر موضوعات مختلف مربوط به ستم کشی زن و بسیج نیرو برای مبارزه سراسری گسترده بر سر خواستهای فوری زنان، انتشار نشریات اینترنتی در رابطه با ستم کشی زن و برپا کردن گفتمانی وسیع حول خواستهای سراسری زنان، برپایی آکسیونهای کوتاه مدت برسر خشونت علیه زن و موضوعاتی از این دست، حجاب برگیران و حمایت سازمانیافته از این اعتراض در برابر سرکوبگران حکومت در سطح محلات و در تمام شهرها، طومارهای اعتراضی علیه طرحهای ارتجاعی ای چون قانونی شدن ازدواج با فرزند خوانده، طرح "تعالی خانواده"، باز شدن در استادیوم ها به روی زنان و از این طریق شکل دادن به کمپین های اعتراضی همه و همه اشکال مهمی از اعتراض و مبارزه در عرصه جنبش رهایی زن همین امروز است. با چنین مبارزاتی است که میتوان همه طرحهایی سرکوبگرانه رژیم را عقب زد. میتوان حق و حقوقی را تحمیل کرد. نکته مهم در این مبارزه جلوی صحنه آمدن صفی از رهبران رادیکال و چپ در جلوی این مبارزات است. رهبرانی که با اتوریته اجتماعی خود بتوانند یک نیروی وسیع اجتماعی را پشت خود بسیج کنند. گرامیداشت هشت مارس روز جهانی زن یکی از همین قدمهای مهم مبارزاتی است. *

درج در نشريه زن آزاد شماره ٣۴